عبدالاحد نبی اللهی، حسن شجاعی‌مند، عبدالجواد خواجوی، محسن صاحبان ملکی،
سال ۱۱، شماره ۲ - ( ۹-۱۴۰۳ )
چکیده
سابقه و هدف: با توجه به افزایش تقاضا و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، شناخت جنبههای کاربردی سلامت دیجیتال به عنوان یک حوزه نوین در ارائه خدمات و تعامل بیمار و پزشک ضروری است. هدف از مطالعه حاضر تحلیل کاربردهای سلامت دیجیتال در ایران با رویکرد علم‌سنجی است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها توصیفی است که با رویکرد علم‌سنجی انجام شده است. انتشارات حوزه سلامت دیجیتال در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Web of Science، Scopus و IEEE Xplore با بکارگیری راهبرد جستجو و استخراج واژگان مطابق با سرعنوان‌های موضوعی پزشکی و متون معتبر، طی سال‌های منتخب بازیابی شد. جهت ترسیم نقشه هم‌رخدادی واژگان از نرم‌افزارهای VOSviewer و HistCite استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که افزایش سالیانه مطالعات مرتبط با سلامت دیجیتال از سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ رخ داده است. بیشترین میزان فراوانی واژگان به ترتیب یادگیری ماشینی (۳۳ مورد)، سلامت مبتنی بر تلفن همراه (۲۴ مورد) و کمترین میزان بازی وارسازی و رباتیک (۲ مورد) در متون مشاهده شد. به‌علاوه ترسیم نقشه علمی نشان داد که از ۱۹۸ گره، چهار خوشه اصلی در حوزه سلامت دیجیتال در ایران شامل یادگیری عمیق، برنامه‌های مبتنی بر تلفن همراه، انسان‌ها، واقعیت مجازی و هوش مصنوعی، بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند و در حوزه‌هایی نظیر بیماری کووید ۱۹، بارداری و دیگر زیرشاخه‌ها نیز برنامه‌های مبتنی بر تلفن همراه توسعه یافتهاند.
نتیجه‌گیری: تحلیل کاربردهای سلامت دیجیتال در ایران نشان داد که اگرچه برخی از موضوعات نظیر یادگیری عمیق، واقعیت مجازی ظهور یافتهاند؛ اما نیازمند فراهم‌آوری زیرساختهای مناسب، آموزش‌های مدون به گروه‌های مختلف کاربران، جهت ایجاد تحول مطلوب در حوزه سلامت و درمان است که می‌بایست مورد توجه مدیران و سیاست‌گذاران قرار گیرد.
