گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ، riahinia@khu.ac.ir
چکیده: (1445 مشاهده)
سابقه و هدف:تحلیل استنادی و ترسیم نقشه‌های استنادی یکی از فنون پرکاربرد در تحلیل مدارک علمی است. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر شناخت هرچه بیشتر حوزه علوم هسته‌ای ایران با نگاشت نقشه استنادی بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی است. مواد و روش‌ها:پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ نوع، توصیفی بوده و با استفاده از روش استنادی انجام گردید. در این پژوهش کلیه تولیدات علمی قلمرو علوم هسته‌ای ایران (۶۱۵۵ مدرک) در بازه زمانی ۲۰۲۱-۱۹۹۰ میلادی و در تاریخ ۵ خرداد ۱۴۰۰ در پایگاه Web of Science مورد مطالعه قرارگرفت. جهت تحلیل و ترسیم نقشه استنادی از نرم‌افزار VOSviewer و اکسل استفاده گردید. یافته‌ها:نتایج نشان داد مجله "Annals of Nuclear Energy" با انتشار ۱۸۷ مدرک، مجله برتر؛ مقاله قوامی (۲۰۱۴) با دریافت ۵۳۰ استناد، مقاله برتر و سید محمد نبوی با داشتن ۲۳ مدرک و دریافت ۹۹۳ استناد، نویسنده برتر در حوزه علوم هسته‌ای محسوب می‌شود. در بین دانشگاه‌های کشور، رتبه نخست را دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن ۸۶۸ مدرک و دریافت ۶۵۷۷ استناد کسب نمود. مدارک پراستناد حوزه علوم هسته‌ای ایران در ۱۲ خوشه موضوعی قرارگرفتند که خوشه اول با موضوع فیزیک پزشکی و پزشکی هسته‌ای با داشتن ۲۱ مدرک، بزرگترین خوشه را تشکیل داد. نویسندگان پراستناد این حوزه دارای ۲۱ خوشه موضوعی بودند که خوشه اول با داشتن ۱۰۳ نویسنده و موضوع فیزیک پزشکی و پرتوپزشکی، بزرگترین خوشه را تشکیل داد. همچنین سازمان‌های پراستناد این حوزه، دارای ۱۹ خوشه موضوعی بوده و خوشه اول با داشتن ۷۰ سازمان، بزرگترین خوشه را تشکیل داد. نتیجه‌گیری:روند رشد تولید مدارک حوزه علوم هسته‌ای در ایران هرچند با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده، اما در کل این روند، افزایشی بوده است. نتایج حاصل از تحلیل استنادی این حوزه، می‌تواند گامی موثر جهت شناسایی هرچه بیشتر تولیدات علمی و ردیابی انتشارات و اندیشه‌های این حوزه جهت سیاست‌گذاری در کوتاه‌ترین زمان ممکن باشد.
