کارشناس ارشد علم سنجی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران ، zeinab.jozi@shahed.ac.ir
چکیده: (2649 مشاهده)
سابقه و هدف:مطالعات علم‌سنجی یکی از کارآمدترین روش‌های ارزشیابی علمی در پایگاه اطلاعاتی علمی معتبر است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل هم‌واژگانی بروندادهای علمی حوزه کتاب‌درمانی در پایگاه وبآوساینس است. مواد و روش‌ها:پژوهش حاضر از نوع علم‌سنجی است که با روش‌های کتابخانه‌ای و تحلیل شبکه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام مدارک نمایه‌شده در پایگاه وبآوساینس در حوزه موضوعی کتاب‌درمانی طی بازه زمانی ۱۹۷۵ تا ۲۰۲۰ است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Excel، Pajek، UciNet، Netdraw و VOSviewer تحلیل شدند. یافته‌ها:نتایج حاکی از آن است که تولیدات علمی حوزه کتاب‌درمانی از نرخ رشد مناسبی برخوردار نیستند و نرخ رشد کل تولیدات علمی این حوزه برابر با ۳ درصد بود. حوزه «روانشناسی» با تولید ۴۹ درصد از مطالعات کتاب‌درمانی به عنوان فعال‌ترین حوزه شناخته شد. از مطالعه شبکه هم‌واژگانی حوزه کتاب‌درمانی شش خوشه موضوعی شناسایی شد که خوشه «کتاب‌درمانی برای کودکان» با فراوانی ۱۰۱۳ کلیدواژه به عنوان بزرگ‌ترین خوشه شناخته شد و کلیدواژه کتاب‌درمانی با ۵۴۳ فراوانی پرتکرارترین کلیدواژه بود. کلیدواژههایکتابدرمانی و افسردگی با ۱۵۳ رخداد، دارای بیشترین هم‌رخدادی بودند. چگالی شبکه برابر با ۱/۲۶ محاسبه شد. همچنین کلیدواژه‌های کتاب‌درمانی، افسردگی و خودیاری به ترتیب دارای بیشترین مرکزیت رتبه (۱۰۰، ۸۵/۴۱۷ و ۸۲/۲۹۲)، مرکزیت بینابینی (۱۱/۱۹۴، ۵/۳۷۸ و ۴/۳۱۰) و مرکزیت نزدیکی (۱۰۰، ۸۷/۲۷۳ و ۸۴/۹۵۶) بودند. نتیجه‌گیری:روند مطالعات در زمینه کتاب‌درمانی ضعیف بود و حوزه‌های پزشکی چندان توجهی به کارگیری آن در درمان بیماری‌ها نداشته‌اند. بنابراین لازم است سیاست‌گذاران حوزه سلامت برنامه‌ریزی‌های لازم را برای بهبود و تقویت مطالعات کتاب‌درمانی در تمامی حوزه‌ها اتخاذ نمایند.
