1- دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول، دزفول، ایران. 2- دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران ، jsulib@yahoo.com
چکیده: (5 مشاهده)
سابقه و هدف:نظامهای رتبهبندی دانشگاهی ابزار مهمی برای ارزیابی عملکرد مؤسسات آموزش عالی هستند. در این میان، نظام رتبهبندی لیدن با تأکید بر شاخصهایی چون تأثیر علمی، همکاری بینالمللی، ارتباط با صنعت و دسترسی آزاد، تصویری جامع از عملکرد پژوهشی دانشگاهها ارائه میدهد. پژوهش حاضر با تکیه بر این شاخصها، به مقایسه جایگاه دانشگاههای ایران نسبت به دانشگاههای برتر جهان میپردازد. مواد و روشها:این مطالعه از نوع کاربردی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری آن شامل همه دانشگاههای حاضر در نظام رتبهبندی لیدن بوده و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون t مستقل در نرمافزار SPSS صورت گرفت. یافتهها: تحلیل دادههای آخرین رتبهبندی نظام لیدن (۲۰۲۲-۲۰۱۹) نشان داد که دانشگاه تهران با ۱۵،۸۲۱ مقاله بیشترین تولید ملی را دارد و آکادمی علوم چین با ۱۰۰،۴۷۱ مدرک در جایگاه نخست جهانی قرار دارد. سهم مقالات پراستناد در دانشگاه تهران ۱۲/۳ درصد است، اما این نسبت در دانشگاههای پرینستون و MIT به بیش از ۲۳ درصد میرسد. در شاخص همکاریهای بینالمللی، دانشگاه تبریز با مشارکت ۵۰/۴ درصد و در شاخص ارتباط با صنعت مرکز جهاد دانشگاهی تهران با ۳/۹ درصد بالاترین جایگاه ملی را دارند، درحالیکه دانشگاههای نفتی چین بیش از ۳۰ درصد مقالات خود را در همکاری با بخش صنعت منتشر میکنند. نتایج آزمونهای آماری نشان داد که در اکثر شاخصها، دانشگاههای ایران عملکرد ضعیفتری دارند. بهویژه در شاخص «همکاری با صنعت» و «دسترسی آزاد» میانگین دانشگاههای ایرانی بهطور قابلتوجهی کمتر از میانگین جهانی است. نتیجهگیری:یافتهها نشاندهنده نابرابری بنیادین میان کمّیت و کیفیت پژوهش در ایران است. ارتقای جایگاه جهانی دانشگاهها، مستلزم فاصله گرفتن از رویکرد صرفاً کمّی و تمرکز بر همکاریهای بینالمللی، تعامل با صنعت، توسعه دسترسی آزاد و تقویت حضور زنان در پژوهش است.
Hasannejad M, CheshmehSohrabi M. The position of universities based on Leiden Ranking indicators: A comparative study of Iranian and global university rankings. CJS 2025; 12 (2) :42-57 URL: http://cjs.mubabol.ac.ir/article-1-399-fa.html
حسننژاد مریم، چشمهسهرابی مهرداد. جایگاه دانشگاهها براساس شاخصهای رتبهبندی لیدن: مقایسه رتبه دانشگاههای ایران و جهان. مجله علم سنجي كاسپين. 1404; 12 (2) :42-57
