دانشکده فناوری‌های نوین، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران ، sedighy@iust.ac.ir
چکیده: (1205 مشاهده)
سابقه و هدف:دو ابزار "نقشه راه فناوری" و "سبد فناوری"، از پرکاربردترین و محبوب‌ترین ابزار مورداستفاده در زمینه تحقیقات مدیریت و سیاست‌گذاری فناوری و نوآوری است. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناخت و ارزیابی مختصات این دو مفهوم بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی می‌باشد. مواد و روش‌ها:پژوهش حاضر، با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی و بر اساس مدارک علمی منتشره اعم از مقالات علمی-پژوهشی، مقالات مروری، کتاب‌ها و ... مستخرج از پایگاه علمی Web of Science و برخی نرم‌افزارهای علم‌سنجی ازجمله VOSviewer و بدون هیچ‌گونه دخل و تصرفی در داده‌ها، انجام شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد، دو ابزار مذکور علیرغم تفاوت تاریخچه و کاربرد، در برخی شاخص‌ها مسیری مشابه را پیموده‌اند؛ اگرچه تفاوت روند این دو مفهوم در سایر شاخص‌ها نیز نشأت گرفته از عوامل مختلفی چون ماهیت پژوهش‌ها (کمی یا کیفی)، موردمطالعه، زیست‌بوم و اهداف مورد انتظار می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد علیرغم تعداد بیشتر مدارک منتشره حول مفهوم سبد فناوری (۴۰۷۳ مدرک) در مقایسه با مفهوم نقشه راه فناوری (۳۴۷۵ مدرک) در ۲۰ سال گذشته، حجم ارتباطات بین‌المللی و تعداد کشورهای فعال ذیل نقشه راه فناوری، به‌مراتب از سبد فناوری بیشتر می‌باشد. نتیجه‌گیری:حوزه‌های موضوعی پرکاربرد دو مفهوم، علیرغم اشتراک در حوزه‌هایی چون سوخت‌های انرژی، کسب‌وکار، علوم محیطی و فناوری و علوم سبز، در سایر حوزه‌ها با یکدیگر متفاوت است. روند استفاده از هر دو ابزار نیز اگرچه در برخی از سال‌ها با استثنائاتی مواجه بوده، اما به‌طورکلی درگذر زمان در حال افزایش می‌باشد.
