گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران ، hamdipour@tabrizu.ac.ir
چکیده: (2560 مشاهده)
سابقه و هدف:سلب اعتبار مقالات، ساز‌وکاری است که برای حذف مقالات نادرست و ناقص و تصحیح سوابق علمی استفاده می‌شود. پژوهش حاضر با هدف ارائه تحلیلی از روند سلب اعتبار مدارک ۱۰ کشور با بیشترین فراوانی در پایگاه اطلاعاتی وب‌آوساینس طی سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۰۰ انجام شده است. مواد و روش‌ها:پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی است که با رویکرد علم‌سنجی انجام شد. داده‌ها از پایگاه اطلاعاتی وب‌آوساینس و سایت ری ترکشن واچ به مدت یک ماه از تاریخ ۲۰۲۱/۰۵/۱۰ گردآوری شده است. از کل ۸۴ کشور دارای مدارک سلب اعتبار شده، ۱۰ کشور که بیشترین فراوانی را در سلب اعتبار مدارک داشته‌اند، به عنوان نمونه هدفمند انتخاب و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها:یافته‌ها نشان داد ۹۰ درصد از کل مدارک سلب‌اعتبارشده در پایگاه وب‌آوساینس طی سال‌های مورد بررسی در ۱۰ کشور چین، آمریکا، ژاپن، هند، ایران، انگلستان، آلمان، کره جنوبی، ایتالیا و فرانسه اتفاق افتاده است. همچنین یافته‌ها نشان داد علاوه بر وجود روند صعودی، سلب اعتبار مدارک در سال‌های اخیر شیب بسیار بالایی داشته است. دیگر یافته‌ها نشان داد سه کشور چین، آمریکا و ژاپن از نظر فراوانی مدارک سلب‌اعتبارشده به‌ترتیب با ۴۲/۸، ۲۶/۸ و ۸/۱ درصد دارای بیشترین مدارک هستند. در بین دانشگاه‌ها و موسساتی که در سلب اعتبار مدارک نقش داشته‌اند، دانشگاه آزاد اسلامی با انتشار (۲/۴ درصد) ۱۳۸ مدرک، در رتبه اول قرار دارد. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن نیز نشان داد بین رتبه در فراوانی تولیدات علمی و رتبه در تعداد مدارک سلب‌اعتبارشده، همبستگی ضعیف و مثبتی وجود دارد (۰/۰۱>p-value). نتیجه‌گیری:آشنایی و توجه به دلایل سلب اعتبار مدارک منتشرشده می‌تواند از افزایش سریع تعداد این اسناد در آینده جلوگیری کند. صعودی بودن روند سلب اعتبار مدارک منتشرشده در ۱۰ کشور مورد بررسی نگران‌کننده است و این امر ضرورت توجه جدی نویسندگان و سیاست‌گذاران علمی را می‌طلبد.
Hamdipour A, Atapour H, Mirpanahi S. An Analysis of the Retraction Trend of Scientific Documents Indexed on the Web of Science during the Years 2000-2020. CJS 2022; 9 (1) :82-97 URL: http://cjs.mubabol.ac.ir/article-1-269-fa.html
حمدی‌پور افشین، عطاپور هاشم، میرپناهی شکیلا. تحلیلی بر روند سلب اعتبار مدارک علمی نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی وب‌آوساینس طی سال‌های 2020-2000. مجله علم سنجي كاسپين. 1401; 9 (1) :82-97
