مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران ، batooli91@gmail.com
چکیده: (1618 مشاهده)
سابقه و هدف:هنردرمانی شکلی از درمان با استفاده از مواد هنری ساده است. با توجه به اهمیت این موضوع در سال‌های اخیر پژوهش‌های متعددی درزمینه هنردرمانی انجام شده است. ارزیابی مقالات پراستناد این موضوع به عنوان تأثیرگذارترین مقالات، به دانش بیشتر ما در مورد تحقیقات، موضوعات و روند این موضوع کمک می‌کند. بنابراین هدف این پژوهش، تحلیل دگرسنجی ۱۰۰ مقاله پراستناد مرتبط با هنردرمانی است. مواد و روش‌ها:مطالعه حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، علم‌سنجی است که با استفاده از روش تحلیل کتاب‌سنجی گذشته‌نگر و رویکرد دگرسنجی انجام شده است. در این مطالعه اطلاعات کتاب‌شناختی ۱۰۰ مقاله پراستناد هنردرمانی نمایه‌شده در پایگاه اطلاعاتی Scopusتحلیل شد. در ادامه اطلاعات بیماری/جامعه مورد بررسی در هر مطالعه بررسی و در نهایت اطلاعات دگرسنجی شامل داده‌های مربوط به عملکردهای مختلف پنج دسته شاخص پلام ایکس (استفاده، دریافت، اشاره، رسانه‌های اجتماعی و استناد) استخراج و تحلیل شد. یافته‌ها: بیش از ۵۰ مقاله از این ۱۰۰ مقاله، در سه مجله منتشر شده‌اند. ۶۰ نویسنده از ۱۷ کشور و ۱۵۵ دانشگاه/ سازمان مختلف در تدوین این مقالات مشارکت داشتند. بررسی ۱۰۰ مقاله پراستناد حوزه موضوعی هنردرمانی نشان داد مطالعات زیادی از مداخلات هنری برای بیماری‌های گوناگون به‌ویژه انواع سرطان‌ها و اختلالات روانی استفاده شده است. از بین پنج گروه شاخص دگرسنجی، شاخص «استفاده» در رتبه اول و شاخص‌های «دریافت» و «استناد» به ترتیب در رتبه دوم و سوم قرار دارد. شاخص‌های «رسانه اجتماعی» و «اشاره» از کمترین میزان برخوردار است. نتیجه‌گیری:مداخلات هنردرمانی برای بیماری سرطان و بیماری‌های روانی بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، در حالی‌که اجرای مداخلات هنردرمانی برای سایر بیماری‌ها مانند ایدز، آسم و اوتیسم محدود بود.
