علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران ، Asadnia@uk.ac.ir
چکیده: (625 مشاهده)
سابقه و هدف:همهگیری کووید ۱۹ منجر به تغییرات بسیاری از مشاغل خدماتی شد. نظر به اهمیت و تأثیر زیاد این همهگیری، هدف پژوهش حاضر تحلیل مقالات مرتبط با خدمات کتابخانههای عمومی و کووید ۱۹ است. مواد و روشها:مطالعه حاضر توصیفی و کاربردی و با استفاده از روشهای رایج در علمسنجی به بررسی پژوهشهای انجامشده در حوزه کتابخانههای عمومی و کووید ۱۹ در پایگاه اطلاعاتی وبآوساینس طی سالهای ۲۰۲۳-۲۰۲۰ پرداخته است. دادههای پژوهش از طریق جستجوی ترکیبی کلیدواژههای "COVID-۱۹" OR "SARS-CoV-۲" OR "۲۰۱۹- nCoV" OR "۲۰۱۹ coronavirus" OR "۲۰۱۹ novel coronavirus" و کلیدواژه کتابخانه عمومی به فرمت Bib TeX در قالب فایل متنی Notepad استخراج و به نرمافزار Excel منتقل گردید و سپس تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارExcel و کتابخانه Bibliometrics از نرمافزار R انجام شد. یافتهها: بر اساس دادههای حاصل از پژوهش، رشد مقالات این حوزه منفی بود و از نظر فراوانی واژگانی «کتابخانههای عمومی»، «اطلاعات»، «جامعه» و «شبکههای اجتماعی» بیشترین فراوانی را در پژوهشهای کتابخانههای عمومی و کووید ۱۹ به خود اختصاص دادند. یافتههای مربوط به خوشهبندی منجر به تشکیل ۴ خوشه گردید. خوشه «خدمات، چالشها و فناوری» محوری و از تراکم و مرکزیت بالاتری نسبت به دیگر خوشهها برخوردار بود. خوشه «مدلهای دسترسی و ارائه اطلاعات» غیرمحوری شناخته شد. خوشه «کتابخانهها و سواد اطلاعاتی» در منطقه کمتوسعه نمودار راهبردی قرار گرفت و در نهایت خوشه «جامعه، کووید ۱۹ و نقش کتابخانهها» به عنوان خوشه نابالغ معرفی گردید. نتیجهگیری:با توجه به فراوانی کلیدواژهها و خوشههای بهدستآمده از نمودار راهبردی، مشخص شد که زمینههای موضوعی «خدمات، چالشها و فناوری» مهمترین زمینههای نوظهور در این حوزه میباشند. روندهای پژوهشی این حوزه میتواند برنامهریزی برای تحقیقات جدید باهدف پوشش زمینههای کمتر کارشده باشد.